مجله خبری تشریفات

مسجد جامع ساوه در عصر های متفاوت تشریفات ترحیم مشهد بوسیله هنرمندان اهل ایران تزئین و تجدید بنا گردیده، اثری از بنای نخستین مسجد در زمان کنونی باقی نمانده میباشد. مسجد ساوه که به طور کاملً از آجر و گل تشکیل شده از صحن و گنبدی در جنوب، دو تراس، یک مناره، یک‌سری شبستان، محراب هـای متعـدد و سابق با خطـوط کوفی و دو محراب از زمان صفویه با خط ثلث در زمینی به حجم ۴۲۰۰ متر مربع درست شده میباشد. شبسـتان هـا و دهلیزهای زیبای آجـری آن از آثـار سـده ششـم و عصـر سلجوقیان به‌حساب می‌آید. صورت پلان مسجد غیر متقارن است.

حیاط ورودی
سردر ورودی مسجد ساوه در چوبی و شیشه های رنگی اش میباشد که در قرن هفتم که‌این مسجد آنقدرها هم تاریخی نبـود، در ورودی و مجموعـه سـرد ، صحیح روبـه روی گنبدخانه قرار داشته و برای پا گذاشتن به صحن مسجد بایستی از یک طاق رفیع و ۲ منـاره در دو طرفش، می گذشتند. ۲ منـاره مسجد جـامع سـاوه، قـدیمی ترین جفت مناره در سردر مساجد خواهند بود.

تراس مسجد ساوه
مسجد جامع ساوه دارنده دو حیاط بزرگ میباشد که در ضلع جنوبی و غربی ایوان قراردارد. سازندگان این مناطق، نمای بیرونی آن‌ها را با خشت و تماما هنرمندانـه تزئین کرده اند. پیرامون حیاط ها نیز شبستانها و حجره هایی تشکیل شده که از آنان تحت عنوان محل پرستش و استراحت به کارگیری می‌شد.

دهلیزهـا و راهروهـای بـزرگ، این شبستان ها را به یکدیگر متصل می نماید که هر راهرو با عرضی موازی با ۳ متر و ۵۰۰ سانتی متر و ارتفاع تقریبی ۲۰ متر تاسیس شده است. آجرهای چهارگوش نیـز کف راهروها را فرش کرده و آن را خوشگل و تماشایی ساخته میباشد. در سمت راست تراس بنا شده در ضلع غربی مسجد، خط مش پلـه اکوچک و باریک قراردارد که درواقع راه و روش ورودی به پشت بام مسجد میباشد شبستان و راهروها نیز پوشیده از سقفی از گنبدی صورت میباشد که با به کار گیری از کاهگل ، سطح بیرونی آن ها پوشیده گردیده است.

محراب
این مسجد مشتمل بر ۶ محراب بوده میباشد. درون محراب و ربرروی ستون نخستین نوشته ها آیه ۲۵۴ سوره مبارکه بقره (آیه الکرسی) به خط ثلث گچبری شـده کـه قسمتی از آن از دربین رفتـه میباشد.

در ستون آجل آیه ۲۳۸ سوره بقره به خط ثلث گچبری شد‌ه‌است. بالای کتیبه نام برده ودر هشت لوزی صورت کلمه و واژه (علی) هشت توشه به خط کوفی تکرار شد‌ه‌است در اصل گچ تحت عنوان عنصری صورت پذیر کاربرد وسیعی در بناهای تاریخی خصوصا تزیین مساجد داشته میباشد به همین عامل مسجد جامع ساوه نیز از این ماده در سطح پهناور ای در بخـش هـای گوناگون دربرگیرنده گنبد منزل اساسی وشبستان های جناح جنوبی و محراب به کارگیری شده و اثر ها بدیعی به وجود آمده میباشد.

همگی آنهایی که به مشهد هجرت می‌نمایند تشریفات ترحیم مشهد و درپی جاذبه های توریسم مشهد میگردند، اسم کوهسنگی را شنیده‌اند، کوهسنگی که امروزه تبدیل به یک پارک طبیعی گردیده تاریخچه جذابی دارااست. شاید کمتر کسی بداند که‌این پارک که در حال حاضر تحت عنوان یک تفرجگاه باطن شهری از آن استعمال میکنیم، به عبارتی جاییست که سلطان عباس صفوی در 16 سالگی تاج شاهی بر راز گذاشته بود، یعنی سال 995 هجری قمری. مرشد قلی خان استاجلو، از امرای قزلباش، هر کس تاج شاهی را بر راز فرمان روا عباس گذاشت، در به پادشاهی رساندن فرمان روا عباس یکم نقش متعددی داشت. بعد ها ناصرالدین پادشاه نیز طی سفری که به مشهد داشت، محرمانه به کوهسنگی زد و از آرامگاه‌هایی که در‌این کوه وجود داشت دیدن کرد.
تا سال 1310 هجری خورشیدی، کوهسنگی مشهد یک ناحیه ییلاقی آکنده از گلشن‌های پردرخت بود که آب و هوای خوبش، آن را به مکانی دوست داستنی تبدیل کرده بود. ایجاد کرد استخر و روان شدن قنات باعث شد تا این حوزه‌ ییلاقی بیش تر از پیش گسترش یابد. سال 1318 هجری خورشیدی بوسیله مهندسان آلمانی، قسمتی از آن جدول کشی، نرده کشی و گلکاری شد و اینک آن را تحت عنوان یک کدام از مشهورترین جذاب های مشهد میشناسیم. سال 1340، خیابان باصفای کوهسنگی ساخته و پارک به شهر متصل شد، خیابانی که در پایان به رویکرد آهن مشهد میرسید.
قبل از انقلاب، شهر‌دار میلان ایتالیا، مجسمه‌هایی را به شهر دار مشهد اهدا نمود. دو شیر سنگی و دو مجسمه انسانی که کلیه در‌این پارک نصب شدند. مجسمه‌های شیر را هنوز میتوانید در کوهسنگی مشهد ملاحظه کنید ولی مجسمه‌های انسانی بعد از انقلاب به مکانی نامعلوم منتقل شدند.
چیزی که فعلا کوهسنگی را به مکانی پرطرفدار فی مابین مسافران تور مشهد تبدیل کرده، تلفیق آب، سرسبزی، نورپردازی‌های قشنگ و کوه سنگی باطن این پارک میباشد. در شرایطی‌که قله کوه بروید، میتوانید چشم انداز‌ای از شهر مشهد، مقبره مطهر امام رضا (ع) و بینالود را مشاهده کنید. هوای منزه و لذت گام زدن بر سنگفرش‌های پارک کوهسنگی برای مثال تجاربی میباشد که کمتر کسی در هجرت به مشهد از دست میدهد. فواره‌های رقصان داخل استخر بزرگی از آب در راءس بوستان کوهسنگی قرار گرفته که حالا و هوای پارک را پر‌از طراوت می‌نماید. در کنار این استخر والا می توانید بنشینید و از صدای آب لذت ببرید. میان این استخر آب، لانه طیوران قرار گرفته که جلوه‌ای زیباتر به آن بخشیده میباشد. دیدنی میباشد بدانید این بوستان را به صورت هفت گلشن به هم پیوسته پیاده سازی کرده‌اند. گلشن فرهنگی مشتمل بر موزه تعالی خراسان، دسته طفل و آتی، نمازخانه و آمفی تئاتر، گلشن سنگی مشتمل بر کوهسنگی و آبشار، گلشن طبیعی مشتمل بر دریاچه‌ها، گلشن ورزشی، گلشن تفریحی (محل دوچرخه سواری و ...) گلشن آرامگاه (آرامگاه میرزا ابراهیم رضوی)، گلشن پذیرایی دربرگیرنده رستوران سنتی و فست فود، تالار پایکوبی‌ها و غیره‌اند.
این پارک در حال حاضر بعداز پارک ملت دو‌مین پارک مشهد از حیث حجم (بعد از پارک ملت) به شمار میاید و کودک ها در نصیب آتی و تیم طفل می توانند لحظاتی آکنده‌از شور را تجربیات نمایند، راجع‌به مفاد متفاوت، فراگیری ببینند و درگیر شوند. حرم هفت بدن از بزرگان نظیر روضه خوان اسدالله یزدی، آقا میرزا عسکری، روضه خوان سیف اللهی ایسی در محوطه‌ای آهسته و در یک هشت ضلعی تبارک نیز در آنجا قرار گرفته و افزون بر آن، هشت شهید گمنان را در بلندای کوه دفن نموده‌اند، امری که سبب شد اسم کوهسنگی را جبل النور بگذارند.
دسترسی به کوهسنگی مشهد، عمل رنج وجود ندارد. می توانید سوار مترو مشهد گردید و در پایانه شریعتی در حدود پارک کوهسنگی پیاده گردید. خط میدان بیت المقدس – کوهسنگی و ایستگاه زکریا نیز از خطوط اتوبوسرانی در حدود این پارک میباشد، با آژانس نیز از هرکجای مشهد میتوانید خویش را بدین شهر برسانید. سفارش میکنیم درصورتی که به کوهسنگی رفته‌اید از موزه تبارک خراسان که در همانجا قرار گرفته نیز بازدید فرمائید که ساختمان آن با الهام از عمارت خورشید در کلات کم پیاده سازی گردیده و شی ها باستان شناسی مرتبط با استان‌های خراسان شمالی، جنوبی و رضوی در آن در معرض اکران مردم نهاده گردیده‌است.

جمهوری اسلامی ایران سرزمینی گسترده با نواحی تشریفات ترحیم مشهد گوناگون آب و هوایی میباشد. همانطور که گفته شد، منزل‌های تاریخی نیز پایین اثر موقعیت اقلیمی، از معماری متفاوتی منتفع شدند. در اینجا ساختار منزل‌های کهن در اقلیم‌های متعدد کشور ایران را از دید می گذرانیم.

منزل های تاریخی کشور ایران در اقلیم گرم و کم آب
در بخشها گرم و کم آب یا این که کویری، فصل تابستان‌ گرم با آفتابی سوزان و فصل زمستان‌ سرد و سوزناک میباشد. این اقلیم سبب ساز گردیده تا اثر آن در معماری و تشکیل داد منزل‌های کهن بخش ها کویری مانند استان یزد، نمود پیدا نماید. براین اساس، منزل‌های تاریخی در‌این بخشها به سیرتکامل‌ای درست شده‌اند که دارنده نصیب‌های فصل‌تابستان نشین و فصل زمستان نشین باشند. مصالح به فعالیت رفته درین منزل‌ها کلیه دارنده گنجایش حرارتی بالا و بسیار مقاوم می باشند. یکی‌از دیگر از اجزای مختص این نواحی بادگیر‌ها می‌باشند. بادگیر هوای جدید را به باطن ساختمان جابجایی داده و هوای خنک را فراهم می‌سازد. رنگ‌ها و مصالح نیز تماما اثر گرفته از این موقعیت آب و هوایی میباشد. رنگ‌های گرم به شغل رفته در سازه، مصالح مقاوم، حتی نقش‌های شمسه و چرخ خورشید، کلیه حکایت از سازگار شدن این منزل‌ها با ناحیۀ گرم و کم آب دارااست.

منزل مجیری خمینی شهر
منزل های تاریخی کشور ایران در اقلیم سرد و کوهستانی
در نواحی کوهستانی، با آب و هوایی سرد و مرطوب، جریان گوناگون میباشد. هوای سرد، زاویۀ تابش خورشید، اختلاف دمای شدید، ناهمواری‌ها و شیب‌های تند از عواملی میباشند که بر منظرۀ منزل‌های کهن این نواحی تاثیری شگرف گذارده‌اند. نواحي عمده كوهستاني ايران بنا شده در استان‌هاي آذربايجان شرقی و غربی، اردبيل، زنجان، كردستان، همدان، كرمانشاه، مركزي، لرستان، چهارمحال و بختياري و كهگيلويه و بويراحمد، در امتداد دو فن کوه البرز و زاگرس قرار گرفته‌اند.

در‌این نواحی از خصوصیت‌های منزل‌های تاریخی می‌اقتدار این موردها را برشمرد: منزل‌ها بیشتر درونگرا می باشند. غالبا تراس مرکزی دارا‌هستند. بام منزل‌ها اکثر اوقات سطحی مسطح دارا هستند. طول اتاق‌ها معدود میباشد. در و پنجره‌ها خرد می‌باشند. منزل‌ها دارنده حیاط می باشند. دیوار‌های منزل قطر متعددی دارا هستند. برای بیشترین استعمال از نوروروشنایی خورشید و مراقبت دما، نحوۀ استقرار منزل‌ها تغییر و تحول می‌نماید. جهت گیری ساختمان به سیرتکامل‌ای میباشد که بیشترین فروغ آفتاب را در طی فصل‌زمستان اخذ نمایند. منزل‌ها به هم چسبیده و در جوار هم تشکیل شده‌اند. ساختمان‌ها از مصالح با جذب حرارت زیاد و بیشتر از رنگ‌های تیره تشکیل شده‌اند. وجود حیاط در منزل‌های کهن این نواحی بیشتر به جهت رویا رویی با سرمای بوده میباشد.

منزل های تاریخی کشور ایران در اقلیم معتدل
بخشها ساحلی استانهای شمالی دارنده آب و هوای منحصربه‌فرد به شخصی میباشد. با اعتنا به مرطوب و معتدل بودن، بارش‌های زیاد و عمق خشک‌های زیرزمینی، منزل‌ها شکلی مختلف‌خیس به خویش گرفته‌اند. چوب، سنگ و گِل، عمده‌ترین مصالح به عمل رفته در منزل‌های این خطه میباشند. طبقۀ همکف برای در نگهبانی ماندن کف سازه از نم و رطوبت در طول فراتر از سطح زمین قرار می گیرد. حیاط به دور تا بدور سازه را فرا گرفته میباشد، تا بازدارنده وصال باران به بدنه منزل خواهد شد. همینطور حیاط باعث می شود تا اتاق‌ها به همدیگر دسترسی داشته باشند. بام منزل‌ها شیب دار میباشد، تا باران و برف روی سقف توده نشود. برای مثال منزل‌های تاریخی درین بخش ها می‌اقتدار به خانۀ نجفی بابل اشاره نمود.

آیا تا به امروز از خویش پرسیده‌اید، آتشی که داخل آتشدان آتشکده آذر گشسب می‌سوخت، چه‌گونه بود؟

هرچه باشد، بدیهی میباشد علی‌رغم پر‌نور بودن تشریفات ترحیم مشهد حریق آتشکده درزمانی بس زمانبر، هیچ زمان خاکستری از آن بجا نمانده میباشد. اما دوام این حریق در آتشکده آذرگشنسب، موجب شد که اسم آن را به حریق مدام جاویدان ملقب سازند. ولی شاید شعله‌ور بودن جاویدان حریق را، در وجود گازهای گرمی می بایست دانست که در پایین زمین جریان داشت. حتی تحقق یک چشمه نفت نیز، در اطراف آتشکده علتی دیگر بر پر‌نور بودن حریق می باشد. سپس شاهد اقتدار و بضاعت و توان دین زرتشت، در حین قرنها متمادی بودیم. ولی زرتشتیان حریق آتشکده آذرگشنسب را، علی‌رغم وجود آتشکده‌های دیگر اساسی‌خیس، بااهمیت‌خیس و تلفیقی از حریق‌های دیگر می‌دانستند. آتشی که نزد آن ها مقدس، شمرده می‌‌شد و زیارت آن را بر خویش واجب محسوب می‌داشتند. حتی زرتشتیان خاموشی حریق را در آتشکده، مترادف و هم معنی با افول آئین زرتشت می‌دانستند.

حریق ورهرام در آتشکده آذرگشسب
حریق مقدس یا این که سپندینه‌ای که در زمان‌مجال زمانبر، بارها و بارها تمیز میگردید. بایستی دانست این حریق مقدس که در آتشکده آذرگشنسب نیز وجود داشت، حریق «ورهرام» یا این که بهرام نامیده میشد. ولی این حریق، دارنده مقامی رفیع‌خیس از حریق‌های دیگر بود و همواره بایستی می‌سوخت و نوروفروغ می بخشید. حتی آن را سازه بر سنت و آیینی منحصر به فرد، در آتشدان قرار می‌دادند. حریق بهرام که نزد زرتشتیان به خدای نزاع، اسطوره پیشتاز و مقاومت‌ناپذیر مدام چیره نیز دارای شهرت میباشد و آن را ترکیبی از ۱۶ حریق می‌دانستند. حتی می توانید به حریق آتشدان فرمان روا، آهنگر، زرگر، سکه زن یا این که نقره‌شغل، حریق نانوا و … در آن اشاره نمائید. ولی می‌قدرت وابستگی این حریق را، به تمامی قشرها جامعه در آن مشاهده نمود. همینطور این مضمون‌ را میرساند که می بایست تمامی عموم عصمت و عدم آلودگی را، از حریق بیاموزند تا نزد خدا گران قدر رتبتی یکسان بیابند.

دلیلی بر تغییر‌و تحول اسم آتشکده آذرگشنسب
حقیقت بدانید که آتشکده آذرگشنسب، شناخته‌گردیده‌ترین و تبارک‌ترین آتشکده در دشت‌های جمهوری اسلامی ایران به حساب می آید. آتشکده‌ای که بر عمر تاریخی حضور آدم، در بیشتراز سه هزار سال حکایت داراست. همینطور اسم آتشکده آذر گشنسب، از فرصت ایلخانان مغول به آن گاه، تغییر‌و تحول یافت و به تخت سلیمان خوانده شد. شاید انگیزه این تغییر‌و تحول اسم را، در مصون ماندن آتشکده از مخاطرات احتمالی بایستی دانست. چون این تغییر تحول اسم، کاری مرسوم در آن مجال محسوب می شد. اشخاص برای در جانبداری بودن مرکزها، گاهی اقدام به تغییر تحول اسم آنان می‌نمودند. براین اساس جای را براثر روایاتی، منسوب به حضرت سلیمان دانستند تا بوسیله عموم نگهداری خواهد شد. ولی درباره مداقه این آتشکده می‌قدرت خاطرنشان کرد که ازنظر تشکیلات مذهبی و سیستم اجتماعی در روزگار پیش از ظهور اسلام در کشور ایران، پهناور‌ترین و شکوهمندترین به‌اکانت می‌آمد. مکانی برای عبادات و خداپرستی زرتشت که پادشاهان و بلندمرتبگان لشکری، به آن رفت‌وآمد می‌کردند.

اطلاعاتی افزونتر از آتشکده آذرگشنسب
ولی آتشکده آذرگشسب را بایستی درست شده بر روی باقی‌مانده اثراتی که از زمانه پارت‌ها در کشور‌ایران باقی مانده بود، بدانید. پس‌ از آن برای دورانی وقتگیر، بخصوص در حکومت پادشاهان ساسانی، آتشکده زمان اعتلا و برتری خویش را در نوردید. همینطور درین زمان برتری، آتشکده آذرگشنسب در واقع مکانی برای فراگیری روحانیان زرتشتی محسوب می‌شد‌ه‌است. ولی زرتشتیان ساسانی نیز، برای زیارت و عبادت عازم این جای می‌شدند. البته با حمله رومیان، آتشکده به نحو غریبی گزینه حراج و غارت قرار گرفت. حتی در حین تجلی آیین اسلام نیز، روزگار ناخوشایندی برای این آتشکده محسوب میشد. آنگاه در حکومت ایلخانان با بازسازی، تجدید بنا سازه‌های تخریبی و افزودن مفاد ساختاری نو به‌تیتر ییلاق‌های تابستانی به کار گیری شد. حتی به شکلی شاهد، شغل‌های سیاسی و اجتماعی نیز در آن بودیم. اما آخر و عاقبت تا قرن یازدهم هجری قمری، آتشکده آذر گشنسب به طور کاملً به یک ویرانه مبدل شوید.

در اسلام فراوان پیشنهاد گردیده که به خاطر تشریفات ترحیم مشهد مردگان باشید و به نیّت آنها شغل های نه ایفا دهید، چون آنها به شدت مستلزم می باشند که از طرف دیگرافراد، کادو‌ای به وی نبی گردد. در دانا خواب، برخی فوت شده ها، به‌این مقاله اشاره کرده‌اند که شما زنده‌ها، در‌صورتی‌که استخوانی که جلو حیوانی می‌اندازید، اجر آن را برای ما نیت فرمائید، خدا به ما محرک و ثواب خواهد اعطا کرد.

شیوه اعلام کردن فاتحه در مراسم ختم

تلاوت قرآن و سوره فاتحه اجر و محرک دارااست. لکن ما خواهیم توانست این اجر را به یک یا این که تعدادی نفر از مردگان اهدا کنیم. و این بستگی به نیت ما دارااست و این اهدا میتواند در آرامستان و یاجای دیگر باشد. اما حضور در آرامستان اثرها بهتری داراست. برای مثال این که حافظه مرگ را در دل زنده می نماید و بشر در اجرا خویش اسمان های بزرگتری را حیث می نماید و از قالب خویش خواهی خارج می‌آید و عایدی بیشتری را به همنوعان خویش می‌رساند. دیگر این که اهل گورستان از حضور ما در آرامستان خنده رو میشوند.

در روایتی از امام درست گو اینگونه آمده میباشد: اهل گورستان حضور شما‌را میفهمند و بشاش میگردند و با شما انس می‌گیرند.

اما حضور در گورستان آدابی داراست:

یک کدام از اینکه در بدو ورود به تک تک اهل گورستان درود کنیم و برای همگی آن‌ها دعا کنیم. فردی از امام راست گو علیه السلام پرسید: چه گونه به اهل آرامستان درود کنیم؟ فرمود: می‌گویی:

مسجد بین ده بشرویه یک کدام از جاذبه‌های تشریفات ترحیم مشهد توریسم و تاریخی شهرستان بشرویه از توابع استان خراسان جنوبی می باشد. مسجد جامع فی مابین ده بشرویه از مساجد جمهوری اسلامی ایران مرتبط با روزگار صفویه در جوار آب انبار، حسینیه و مکتب علمیه واقع شد‌ه‌است. این مسجد تاریخی تحت عنوان یکی بناهای اساسی راس شهرستان بشرویه شناخته می گردد. در دو طرف راز در مسجد میانده بشرویه دو مرتبه مشاهده می شود. پیرو قصد داریم تا تاریخچه، جاهای جالب بشرویه و خصوصیت‌های معماری مسجد جامع میانده بشرویه را آیتم پژوهش در اختیار بگذاریم.

تاریخچه مسجد در میان ده بشرویه
مسجد دربین ده بشرویه در سال ۱۰۳۰ به طور همزمان با فتح کشور‌ایران به دست حسین نام دار تاسیس گردیده‌است. در ایجاد کرد این مسجد مسلمانها عصر صفویه نیز تا حد متعددی به حسین نام دار امداد کردند. برای ایجاد کرد مسجد بین ده بشرویه از مصالح همانند گل و خشت مصرف شده میباشد. سقف این مسجد تاریخی به طور حلالی صورت ایجاد شده است. اطلاعاتی مربوط به مجال ایجاد کرد در قسمت ورودی آن دیده میشود. در حالتی‌که که در بعضی از سایر نصیب‌های این مسجد جامع نشانه‌ها قرآن با خط کوفی و بسیار قشنگ مشاهده میگردند.

سردر مسجد بین ده بشرویه
خصوصیت های معماری مسجد میانده بشرویه
در تشکیل داد مسجد میانده بشرویه از زیباترین الگوهای معماری اسلامی فایده گرفته گردیده‌است. حجم مسجد فی مابین ده بشرویه حدود ۸۵۰ متر مربع میباشد. به عبارتی‌طور که بیان شد این مسجد جامع تاریخی در جوار آب انبار، حسینیه و مکتب علمیه واقع گردیده‌است.

تزئینات بسیار زیبایی در راز درین مسجد به شغل رفته میباشد. برای نشستن و استراحت اشخاص نیز در نزدیکی این مسجد تاریخی جامع دو مرتبه وجود داراست. دوازده ردیف آجری در نزدیکی تراس مرکزی مسجد وجود دارا‌هستند. عمر مسجد در میان ده بشرویه بسیار بالاست با این وجود بسیار قشنگ و دیدنی به حیث می رسد. هرچند مسجد دربین ده بشرویه یک کدام از اماکن مذهبی شهرستان بشرویه به حساب می‌آید ولی حیث هر رهگذر را با اعتنا به خصوصیت‌های خاص خویش جذب می‌نماید.

نمای بیرونی مسجد میانده
مسجد تاریخی در بین ده بشرویه در سال ۱۳۹۱ گزینه بازسازی و نوسازی قرار گرفت. هزینه‌های بازسازی و نوسازی مسجد تاریخی بین ده بشرویه از یاری‌های مردمی و هزینه‌های مختص به تجدید بنا مساجد تأمین شد. برای مرمت این مسجد قشنگ حدود ۵۰ میلیون تومان خرج شد. درین نوسازی کف سازی محوطه جاری ساختن شد. همینطور دیگر کارهایی که برای تجدید بنا این مسجد جامع اعمال گرفت دربرگیرنده مورد ها ذیل هست.

کف سازی محوطه با استعمال از کف فرش
تأمین و باصرفه‌سازی نوروروشنایی و روشنایی مسجد جامع
تجدید بنا و بده بستان درب و پنجره‌ها
اندود کف شبستان
مدل‌سازی پشت‌بام
مسجد میانده بشرویه سرنوشت در ۸ مرداد ماه ۱۳۸۱ با شماره ۵۹۰۸ به تصویب اثرها ملی کشور ایران رسید.

تراس مسجده جامع میانده بشرویه
مهمترین خصوصیت های معماری مسجد جامع میانده بشرویه
مسجد جامع میانده بشرویه به طور تک حیاط تاسیس گردیده است. فرصت تشکیل داد این مسجد تاریخی باشکوه به پیش از اصلاح جايگاه قبله بازمی‌خواهد شد. چون در بین قبله جانور در حیاط و جهت فعلی قبله اختلاف یک سری سکو‌ای وجود داراست. ولی این احتمال نیز وجود دارااست که معمار این مسجد برای استعمال حداکثری از سایه در فصل‌تابستان در راستای مسجد چرخش یکسری مرتبه‌ای ساخت‌و‌ساز نموده باشد تا برای نمازگزاران اوضاع مناسب‌ترین ساخت و ساز گردد. در ضلع جنوبی مسجد جامع در میان ده بشرویه در مقایسه با رمز در اساسی یک سرد در خرد‌خیس وجود دارااست. این راز در منحصر ورود و خروج زنان میباشد.

صحن تابستانه مسجد میانده بشرویه
در ضلع شرقی این مسجد شبستان وجود داراست که در حین ۵۰ سال قبل نصیب‌هایی به آن اضافه شد‌ه‌است. ردیف‌های قطوری در‌این مسجد وجود دارا‌هستند که در مراقبت پوشش طاق و چشمه‌ای تأثیر قابل‌توجهی دارا هستند.

از شاخص‌ترین فضاهای این مسجد می‌اقتدار به حیاط آن اشاره نمود. تراس این مسجد با استعمال از کاربندی و شمسه‌های خوشگل پوشانده گردیده‌است. در آسمانه این اطراف هیچ‌سیرتکامل پوشش گچی نیست. چینش خشت در پوشش نیکی مشاهده می شود که‌این فرمان زیبایی آن را دو چندان نموده است.

معماری و تزئینات مسجده جامع در میان ده
در حوالی حیاط کتیبه‌ای با خط ثلث مشاهده می گردد. قسمت‌های متعددی از آن به خیال زخم‌های وارداتی قابل تلاوت نیستند.

مدل معماری مسجد میانده بشرویه همانندی اندکی به مدل سلجوقی نیز دارااست. روی دیواره انتهایی این مسجد نیز یک محراب وجود دارااست. سقف حیاط این مسجد از دو تویزه یک کدام از در اسپر تراس و دیگری در اواسط حیاط ساخته شده میباشد. دو گنبد عرقچین بالای تراس‌ها قرار گرفته‌اند.

نشانی مسجد در بین ده بشرویه
این مسجد تاریخی باشکوه در استان خراسان جنوبی، شهرستان بشرویه و محله فی مابین ده و خیابان حسینیه واقع گردیده است.

امامزاده محسن (ع) همدان دارای شهرت به امامزاده تشریفات ترحیم مشهد کوه وفرجین یکی جاذبه‌های تفریحی، توریستی و مذهبی پایتخت تاریخ و فرهنگ جمهوری اسلامی ایران‌زمین در دل دامنه الوند میباشد که در سال ۱۳۸۳ جایگاه معظم رهبری در هجرت به استان همدان به زیارت این حرم متبرکه رفتند.امامزاده محسن(ع) از امامزادگان واجب‌التکریم همانند نگینی براق در شهر همدان می درخشد و به جهت قرار به دست آوردن در انتهای دره سرسبز و ناحیه دیده نشده برفین تحت عنوان قطب فرهنگی و توریسم مذهبی استان همدان شناخته گردیده و در تک تک فصول سال زائران و گردشگران اکثری را به سمت خویش فرا می خواند.

زائران و مسافران برای بازدید و زیارت این مقبره متبرکه می بایست ۱۵ کیلومتر از شهر همدان بدور شوند و پس از گذشتن از شهر مریانج و روستاهای سولان، توئین، موئین و وفرجین به دره‌ای کلان به اسم “برفین” برسند و نظاره‌گر حرم امامزاده محسن(ع) در باطن حرم‌ای معمولی که در سرسبزی طبیعت جا گذارده، باشند.

در نسب شریف این آستان مقدس آمده میباشد: «محسن بن علی بن حسین‌الاثرم بن حسن‌المجتبی بن علی بن ابیطالب علیه‌السلام» براین اساس امامزاده محسن(ع) از نوادگان امام حسن مجتبی(ع) میباشد. مامان بزرگوار این امامزاده خواهر امام محمد باقر(ع) میباشد بر این محور، این مقبره متبرکه یادگار دو امام معصوم امام مجتبی و امام سجاد (ع) میباشد در مدخل مقبره نیز چندین بدن از صحابه نبی گرامی اسلام(ص) مدفون می باشند.

بنای امامزاده محسن(ع) از دو شبستان یا این که بقعه پیوسته و متصل به یکدیگر درست شده میباشد که اول شبستان دیرین‌ترین نصیب بنای حرم میباشد و تاریخ بناء را بر لوح شبستان سال ۷۳۰(ه.ق) نوشته‌اند و این شبستان مرسوم به مقبره قبر صحابه میباشد که با طاق گنبدی پوشش داده گردیده، فضای درون مربع صورت به بعدها ۷ متر میباشد در طول به طور تقریبً ۵ متری با تولید چهار گوشواره در چهار کنج یک هشت ضلعی بوجود آمده که مبنا اساسی گنبد مدور طاق را تشکیل می دهد.

شبستان دوم نیز مدفن امامزاده محسن(ع) میباشد و بر روی صندوق چوبی باطن بارگاه اسم محسن بن علی ابیطالب(ع) نوشته و عدد ۹۳۵ یعنی تاریخ تشکیل داد صندوق چوبی یا این که تجدید بنای حرم حک گردیده‌است به ماجرا لوح و زیارت‌طومار در مقبره بعضا از احفاد ائمه در معرفی خویش اسم اول جد خویش را هم بیان کرده‌اند. این زیارت طومار امامزاده را از اعقاب علویان و سادات حسنی کوچیده از طبرستان در قرن سوم هجری معرفی می‌نماید.

حرم روحانی صفی الدین اردبیلی
مقبره روحانی صفی از مهـم تـرین اثرها تاریخی تشریفات ترحیم مشهد شهر اردبیل و از بناهای آرامگاهی تاریخی کشور‌ایران زمان صفویه میباشد که از دید معماری و کاشی کاری از شاهکارهای سده هشتم هجری و سال های بعداز آن بوده میباشد.

مقبره روحانی صفی الدین اردبیلی (کاخ روحانی صفی) از دید معماری و هنرهای اسلامی حائز اهمیت و بها خاصی میباشد. این مقبره از اثر ها قرن هفتم هجری بوده و به ندرت بسط یافته و به وضع و اوضاع فعلی درآمده میباشد. بنای نام برده، آغاز خانقاه و محل سکونت روحانی و کانون صوفیان و مریدان وی بود ولی بعداز وی، روضه خوان صدرالدین آن را به طور بقعـه در آورد.

تاریخچه حرم روضه خوان صفی (کاخ روحانی صفی)
تیم حرم روضه خوان صفی الدین اردبیلی، توسط صدرالدین موسی ( ۷۰۴-۷۹۳ق ) تأسیس شد. در زمانه صفويه، واحدهایی به طور قسمت های الحاقی به دسته گذشته اضافه و به مناسبت ارادت شایان توجهی که حاکمان صفوی به جد خویش داشتند، برای تزیین و تکامل این سازه، اهتمام و اعتنا کافی داشتند.

بقاع روحانی صفی الدین اردبیلی (کاخ روحانی صفی) آغاز منزل مسکونی روحانی بود که بعداز وفات روحانی ( ۷۳۵ ق )، بوسیله فرزند او شالوده گذاری شد و فرمان روا عباس نیز بناهای مهمی بدین مجموعـه افـزود و اصلاحاتی در آن جاری ساختن اعطا کرد.

مشبک کاری در قسمتهای متعدد مسجد سید تشریفات ترحیم مشهد در گونه های چوبی، فلزی، آجری و گاه تلفیقی از گچ و کاشی مشهود است.
سطح درونی گنبد میباشد که دارنده پنجره های مشبک گچبری میباشد که با کاشی معرق پوشیده گردیده اند.
مشبک ذکر شده دربردارنده نقوش اسلیمی تکرار شونده ای میباشد که در تداوم با نقش کاشی کاری ذیل گنبد هستند. در واقعیت این مشبک ها وظیفه تهویه، جلب نوروروشنایی و خنک کردن محیط را به ذمه دارا هستند که با هنرمندی اساتید حرفه به اینگونه عنصرر زیبایی بدل گشته اند.
گچبری مسجد سید اصفهان
در مسجد سيد اصفهان از این ماده تحت عنوان چسب و ملاط خشت و نیز تحت عنوان عنصری دکوری مصرف شده میباشد. استعمال از این ماده در تزیینات، در شبستانها، مکتب و بقاع آشکار میباشد.
در مکتب و شبستان ها، گچبری ها معمولی میباشد، البته در دیگر نقاط در تلفیق با خشت کاری و کاشی کاری ایفا گردیده‌است.
دیوارهای مقبره بقعه پر از گچبری های مذهب بوده و یاور با آیینه کاری به عمل رفته اند. هم اینگونه در بعضا بخش های بقاع نقوش پررنگ معمولی و کتیبه پررنگ رنگی از گچ و نگارگری به دیده میخورند.
آیینه کاری
آیینه کاری یک کدام از تزیینات مهم دیوارهای بقعه در مسجد سيد اصفهان میباشد که در تلفیق با گچبری های معمولی و مذهب به فعالیت رفته میباشد
از حیث نقش و صورت، به عبارتی نقوش گیاهی و هندسی که در مقرنس ها و کتیبه های دیگر نقاط مسجد به شغل رفته، فارغ از معدود ترین تغییری آیتم استعمال قرار میگیرند.
در برخی نقاط قطعات موزاییک پررنگ آیینه کاری قضیه گچی بی آلایش را به طور کاملً پوشانده و نقوشی هم زیرا لیوان آب و انواع هندسی پدید آورده میباشد.
فلزکاری
در مسجد سید فلزکاری صرف به جز در بارگاه فلزی بقعه به فعالیت نرفته و در تلفیق با دگر موضوع های تزئینی هم زیرا چوب و شیشه رنگی جاری ساختن شد‌ه‌است.
بارگاه زیبای مشبک مسی در بقاع گنبدخانه بقاع جای‌دارد و قبر مرحوم سید که فی مابین این بارگاه قرار گرفته با لامپ سبزی پر‌نور گردیده است.
در سطح ها متعدد این بارگاه نقوشی زیرا کتیبه، پیچ و نقوش گیاهی و هندسی قلمزنی گردیده‌است.

دعوا معماری مسجد سوای پرداختن به تشریفات ترحیم مشهد تزیینات ناقص است چون تزیینات جزو لاینفک معماری اهل ایران اسلامی میباشد و نصیب عمده ای از آن به تزیینات تخصیص یافته و کوشش پهناور و ارزشمندی در راستای هدف ها معماری مسجد اسلامی و حتی‌د‌ر تکوین و دوام و بقای آن دارااست.

این تزیینات میتواند مشتمل بر کوچکترین اجزای معماری با کاربرد گونه های مصالح در بی آلایش ترین شکل ممکن تا کلی ترین و عمده ترین قسمت های معماری با اشکال و اقسام مصالح در غامض ترین صورت های متعدد هندسی و انتزاعی با شیوه متفاوت باشد. البته عامل و انگیزه به کار گیری از تزیینات برای معماری مسجد ذکر فضای قدسی میباشد و در واقع هنرمند اسلامی با تقلید به مبانی فقهی و اعتقادی همت نموده با یاری این تزیینات فضای آهسته قسمت ، شیخ و معنوی ساخت و ساز نماید از این رو با آشنایی بصری این تزیینات معماری تعریف‌و‌تمجید می‌گردد .

یکی تیم های بی نقص مشتمل بر تزیینات، مساجد در کشور ایران و بناهای متبرکه وتک بناهای اساسی هستند که شاخص های اشکال تزیینات و تجلی گر معماری اهل ایران اسلامی با دقت به نوع فرهنگ وتمدن و جامعه مذهبی آن باشد . الگوهای تزیینی ، به کل مفهوم ، بخشی از نام و نشان معماری ما میباشند.

در حالتی‌که لاماسوس (گاوهایی با سرهای ریش دار) را از دروازه ملت های تخت جمشید، نقوش و مقرنس های باشکوه را از معماری مسجد امام و یا این که الگوهای گنبد را از مسجد روحانی لطف الله حذف کنیم آنجاست که ادغام طبیعت و ساختار معماری انقطاع و نقص می‌شود. نقوش تزیینی نقش بسزایی در ساختار نام و نشان معماری ما دارااست و در معماری مسجد در میان همگی هنرهای معماری اهل ایران از رده ویژه ای شامل است.

راه‌های تزئینی فعالیت گردیده در معماری مسجد اول اسلامی قبل از هر چیز به جهت گوناگونی خویش چشمگیر میباشد. کاشی کاری، منبت کاری روی چوب، نگارگری و گچبری، آینه کاری، به کار گیری از مقرنس ها و کاربندی ها و… از تزیینات رایج بوده اند. سنگ تراشی بسیار کمتر عمل گردیده است.