مجله خبری تشریفات

آشنایی پدیده‌های اجتماعی به عنوان مثال جرم نیازمند نگرشی همه جانبه در ارتباط کارداران تأثیرگذار و عوامل کنترل کننده آن می باشد. یکی عواملی که قادر است در پیشگیری از جرم سهم بسزایی اجرا کند مذهب و دقت به نشانگرهای آن از جمله مسجد می باشد که تحت عنوان یک بنیان عبادی اساسی علاوه بر ارتقای خویش تشریفات ترحیم مشهد کنترلی و یکپارچگی شخصیت اشخاص جامعه موجب سالم دیوانه اشخاص جامعه و به تبع آن کاهش جرم‌های اجتماعی میگردد. تاریخ بشر و اسناد و مدارک تاریخی مملو و گویای پیدایش پدیده مجرمانه از بدو خلقت آدم در دانا هستی میباشد. پدیده‌های مجرمانه قدمتی به اندازه تاریخ بشر دارا هستند. دولت‌ها و حکومت‌ها همواره به منظور مهار و کاهش ارتکاب جرم و قانون شکنی در دولت ها خویش با وضع و اوضاع قانون ها مقتضی بر حسب فرصت و جای خویش و به کارگیری نیروهای قهریه و مانع و صرف هزینه‌های هنگفت کارایی‌های بخش اعظمی نموده‌اند.

کاهش و یا این که مهار جرائم و تخلفات در جامعه منجر ارتقا امنیت و سالم اجتماعی در جوامع می‌شود. اقدامات مانع صرفا راه حل اصلی کنترل جرائم و تخلفات در دولت ها نمیباشد، بلکه اقدامات پیشگیرانه تحت عنوان مؤثرترین و کم هزینه‌ترین روشهای ارتقای سالم اجتماعی دارنده اثربخشی خاص میباشند. مساجد از بدو پدید آمدنشان در ابتدا اسلام رده و نقش ویژه‌ای در مقوله سالم اجتماعی در جامعه دارا بوده‌اند. اعتنا آیین اسلام به روزه داری، انفاق، امر به معروف، نهی از منکر، پرهیزگاری، استیناف و در دست گرفتن و … برای مثال مصادیق تأکید شرع مقدس به سالم اجتماعی در جامعه می باشد. درخصوص پیشگیری نقش آموزه‌های شرعی مساجد تحت عنوان یکی از مرکز ها دقت و راهبردهای مهم در امر کاهش و مهار جرائم و تخلفات مجموع عموم جامعه می‌بایستی آیتم اعتنا دور از شوخی قرار گیرد. اعتقادات مذهبی روی هم رفته جامعه ضمن بازدارندگی آن ها از ارتکاب جرائم و تخلفات تحت عنوان عاملی اصلی در تحقق فرمان سالم اجتماعی نقش اساسی دارند.

یکی کلید کلمه و واژه‌های مهم در ساختن جامعه سالم و نیل به تندرست اجتماعی با بکارگیری ابزارهای پیشگیرانه در حوزه تمدن درباره‌ی کاستن از جرم و بزهکاری در جامعه اسلامی مسجد می باشد که پیرامون نقش برجسته و بارز آن در ارتقا سطح جوامع با فرهنگ بی نیاز اسلامی عقیده‌ها و پژوهش ها بی شماری ارائه و اجرا گرفته است.

از سویی دیگر میرزا حسین فراهانی در [سفرنامه ، ص 278] می نگارد که خویش چشم است بر باب سمت شمالی مرقد نام ملک الاشرف قایتبای که از سلاطین چرا که مصر بوده و بانی این بارگاه و گنبد میباشد درج شده ، و در سنه هشتصد و هشتاد و هشت سازه کرده است ... »

در سال 233 قمری فرمان روا محمود ثانی بن فرمان روا عبدالحمید (1223/1255) گنبد تشریفات ترحیم مشهد حجره مبارکه را بنایی دیگر نمود و آن را به رنگ سبز روغنی منقش کرد .

میرزا حسین فراهانی که در سال های 1302/1303 قمری وصف بنای مسجد را در سفرنامه خویش نگاشته میباشد . از واپسین هیکل بنای حجره و مرقد خاطر کرده ، می نویسد : « بارگاه میمون شامل چهارپایه بزرگست که هر پایه دو ذرع و نیم پهنا آنست و سقف گنبد خوش‌یمن نیز برآن مبنا ها زده گردیده و سه محور خرد می‌باشد که دو تای از آنها در سمتی میباشد که مرقد مطهر حضرت صدیقه طاهره می باشد و یک مبنا هم بالای وی مناره بلال میباشد که اذان می گفته و در حوالی اواسط بارگاه مبارک پانزده ردیف و چهار بست » .

بنای فعلی مقصوره یا این که حجره که در زاویه جنوب شرقی مسجدالنبی (صلی الله علیه وآله و سلم) قرار گرفته است دارنده بارگاه یا این که حصاری فرنگی میباشد که در اصطلاح اهل مسجد به الشباک معروف میباشد

جهت جنوبی حجره یعنی المواجهه که محل توقف عموم برای زیارت و نیایش است ، ضریحی از مس جای‌دارد که به طور مشبک درتوان در میان دو ردیف به دو نصیب معادل و متحدالشکل تقسیم شده است و میان آن ها دربی خرد قرار گرفته که به باب التوبه دارای اسم و رسم هست و بالای آن کتیبه ای جان دار بوده که تاریخ تاسیس آنرا سال 1026 قمری رقم زده که در این سالها حکومت سعودی آنرا از مکان خویش بیرون نموده اند .

مسجد سهله

شب چهارشنبه و مسجد سهله‏

سید بن طاووس گفته می‌باشد: در حالتی که خواستى به مسجد سهله بروى، در بین مغرب و عشا در شب چهارشنبه برو؛ زیرا این مجال از فرصت هاى دیگر بلندتر میباشد.

شیخ محمّد حسن، مالک «الجواهر» متوفى سال 1226 ق. سنّت رفتن به مسجد سهله در شب چهارشنبه هر هفته را شالوده گذارى كرد. در تفصیل حالا شیخ آقا والا تهرانى آمده می باشد كه او مدّت چهل سال با پاى پیاده در شبهاى چهارشنبه از «نجف» به «مسجد سهله» میرفته اند، حتّى هنگامى كه پشتشان خمیده شده تشریفات ترحیم مشهد بود، همچنان بدین مسجد میرفته اند. علّامه نورى در كتاب «جنّةالمأوى» نوشته، مردى باتقوا و دیندار بیان کرد: از اهل معرفت بسیار می شنیدم كه می گفتند: استجاره در مسجد سهله باید چهل چهارشنبه متوالى باشد تا بتوان امام منتظَر را رویت کرد و من این كار را جاری ساختن دادم و موفّق به دیدار او شده ام و بارها این را تجربه كرده ام. سپس این شخص قصه تشرّف خود به خدمت امام زمان ( علیه السلام ) در مسجد سهله و رفتن با او به مسجد كوفه را بیان كرده میباشد.

سید رضوى در كتابش «التّحفة الرّضویه» در امر كسانى كه به دیدار امام در بیدارى مشرّف شده اند، می‌گوید: این چیز معروفى در نجف میباشد و مسجد سهله حتّى یك هفته از كسانى كه ایمان به‌این غایت شریف دارند، خالى نیست و تن‏ها كسانى كه بختشان بلند است، به آن می رسند. كسانى كه او را در‌این مسجد دیده اند، حكایت هاى زیادى نقل كرده‏ اند كه بخشى از آن در كتاب «جنّة المأوى» آمده است. در‌این كتاب از سید بن سید باقر قزوینى نقل شد.

زیرا قایتبای از این رخداد باخبر شد نماینده خویش را بنام امیر سنقر جمالی همدم با معماران و آلات و اثاثیه ساختمانی و دارایی کافی به سوی مدینه بسیج نمود و دستورداد که در تجدید بنای مسجد از هیچ امر و هزینه ای کوتاهی نورزند . سلطان اشرف قایتبای که در سالهای 872/901 قمری بر قلمروی ممالیک، حکمروایی تشریفات ترحیم مشهد می کرده، دراین نحوه به حدی نیروی کار و استاد کار و وسایل و مصالح ساختمانی ارسال داشته بود که مورخان به تفاوت از وصف آن حکایات، ارقام عجیبی را نقل کرده اند ...

درین بازسازی مناره رئیسه را بازسازی کردند و دیوارهای مسجد را از اساس مرمت ، محراب عثمانی را گسترش بخشیدند، ردیف ها را احیاء کردند و سقف ها را به استحکام برافراشتند و گنبدی برفراز محراب عثمان سازه نمودند و از دور و اطراف با سه گنبد دیگر که به مجارید پر اسم و رسم بودند ، زینت و استحکام بخشیدند. دو گنبد در مدخل باب السلام برپا شد و نماسازی مسجد به نحوی کامل شکل عهده دار شد و آنچه که از کتاب ها و مصاحف سوخته بود از میهن های اسلامی عده و وقف دوباره مسجد کردند. این اهتمام به محدوده بنای مسجد محصور خلا، دور و بر مسجد را با تأسیس رباط ، مکتب ، آشپزخانه و منش سازی ، رونق داد . موقوفات متعددی تصویب و ضبط شوید و با ارایه تجهیزات شهری و کنسل زیر میزی مالیات به رفاه اکنون اهل مدینه تلاش گماشتند.

این تعمیرات در سال 888 قمری به آخر رسید. و پادشاه قایتبای خویش در سال 889 قمری به زیارت و دیدار سازه عازم مدینه شوید . کتاب های ذی قیمتی را در موضوعات متفاوت علم ها اسلامی با خویش آورد تا نثار کتابخانه مسجدالنبی (صلی الله علیه و آله و سلم) نماید و از خیرات و مبرات ، همتی تبارک از خویش نشانه بخشید .

سمهودی که خویش در همین روز ها در مدینه بسر می برده ، می نویسد: « طبق دیدگاه ها کارشناسان ، شاه قایتبای در این کارها بیش تر از یکصد و بیست هزار دینار پرداخت کرده بود » .

در 28 صفر سال 898 قمری مناره رئیسه مسجد دراثر رعدو برق ویران شد و توشه دیگر قایتبای ضمن فرمانی، آن را تعمیر و برپاساختند .

بعضا با دیدن موقعیت جسمانی مالک جواهر گمان کردند که او، او‌را به عنوان مرجع تاسی بعداز خود انتخاب می کند و بعضی احتمال می دادند که صاحب جواهر، یکی فرزندانش را برای این اساسی پیشنهاد می کند؛ چون فی مابین فرزندانش کسی بود که شایسته چنین منصبی باشد. وقتی که تمامی مدعوّین آمدند، صاحب جواهر تشریفات ترحیم مشهد سراغ روضه خوان مرتضی انصاری را گرفتند؛ اما او در گرد‌همایی حاضر خلا. کسی را پیرو او فرستاد. وقتی شیخ انصاری آمد، صاحب جواهر به او خاطرنشان کرد: آیا مرا در چنین موقعیّتی فقط میگذاری؟ شیخ مرتضی پاسخ داد: در مسجد سهله درگیر دعا برای شفای شما بودم. صاحب جواهر فرمود: زمام امور فقهی را که به من امانت شده بود، فعلا امانت الهی در نزد توست؛ پس تو نیز از احتیاطاتت کَم کن؛ به این دلیل‌که آیین، آئین آسانی میباشد.

مرحوم آیت الله سیّد کاظم یزدی (صاحب و مالک عرو＼ الوثقی) نیز رفتن به مسجد سهله را که در بعضی از وضعیت و زمان ها خاص، بقیة مردم در پندار دیگری بودند، بر امور دیگر ترجیح میبخشید و اکثری از مردم نیز از این سلوک آن مرحوم پیروی می کردند.

آیت الله حکیم نیز بر زیارت مسجد سهله مواظبت داشتند و همیشه فرزندان و افراد دیگر خانواده اش را به زیارت و توقّف لحظاتی، هر یک‌سری اندک در این مسجد، تشویق می کرد. عملکرد مرحوم آیت الله سیّد محسن حکیم بر این بود که این حیطه را به عذروبهانه ها و مناسبت های گوناگون آباد گرداند. نوسازی مسجد «زید» و «صعصعه» که در کنار مسجد سهله قرار گرفته، نمونه ای از فعّالیت های مرحوم سیّد محسن حکیم میباشد.

در شرح اکنون محقّق بلندمرتبه، آیت الله شیخ آقا بلندمرتبه تهرانی آمده هست که او از «نجف» تا مسجد سهله را که نسبتاًً در فاصلة ده کیلومتری آن قرار دارد، در شب چهارشنبة هر هفته به مدّت چهل شب، پیاده میرفت.

هم‌زمان با این پیشرفت یک پارکینگ دو طبقه به مساحت 390000 مترمربع و به ظرفیت 4200 اتومبیل ساخته شده که در آن پله های معمولی، پله های متحرک، بالابر برای سالمندان و نیز بالا بر منحصربه‌فرد جانبازان نصب شده است. همچنین اتاق هایی برای برق، مرکز ها تعمیراتی، دفتر ها شغل ، شبکه های آب و فاضلاب تشریفات ترحیم مشهد ، سیستم ایمنی خود کار آتش نشانی که در طی آتش سوزی به طور اتومات استارت به عمل کرده و دیواره ای از آب میان بخش ها آتش گرفته و بقیه بخشها به صورت حائل ایجاد کرد می نماید نیز وجود دارااست.

فی مابین محوطه پارکینگ ساختمان هایی در 4 طبقه برای سرویس های بهداشتی احداث شده که در آن حدود 6000 محل وضو و 2000 توالت فعالیت گذاشته شد‌ه‌است.

همچنین به عنوان یک عمل احتیاطی برای نگهبانی برق لازم مسجد و واحدهای احداثی دیگر چهار منبع مختلف در نظر گرفته شده که دوتای آن از شرکت برق مدینه منوره و منبع سوم متشکل از شش دینام مولد بسیار بلندمرتبه می باشد و چهارمین منبع از تعداد زیادی باتری که در باطن مسجد النبی عمل گذاشته گردیده‌است تشکیل می شود. در‌حالتی که یکی‌از منابع برق شهر مستقل خواهد شد برق مسجد به طور اتوماتیک از منبع دوم دفاع میگردد و در صورتی‌که هر دو منبع شهری از شغل بیافتند که این پدیده فوق العاده نادر میباشد، منبع سوم به طور اتومات به کار خواهد به‌زمین‌خورد و در شرایطی‌که همه منابع از عمل افتادند که این حالت شبیه به محال هست برق مسجد و مرکز ها ضروری از طریق چهارمین منبع حمایت خواهد شد.

در دو صحن قبل مسجد نیز، چترهای خودکاری نهاده شده که برای هجران از آفتاب و باران باز و بسته میشوند.

همچنین به مراد سهولت رسیدن به پشت بام مسجد افزون بر پله های سنگی یکسری مورد پله برقی تشکیل شده اند که می توان به راحتی بوسیله آن‌ها به پشت بام مسجد رفت.

مادر سعید ، ایفا مسجد را فرا می‏گیرد، با پسرش، محمد نعیم، اجرا مسجد را اجرا می‏دهد ، آن گاه عریضه‏ای تهیه و تنظیم می‏کند و آن را در چاه می‏اندازد ، و با دلی سرشار از امید ، به ذیل مداقه‏حضرت بقیة‏الله، ارواحنا فداه ، متوسل می‏شود .

شب، فرا می‏رسد و عاشقان حضرت بقیة‏الله، ارواحنا فداه، تشریفات ترحیم مشهد طبق رسم سنواتی که شب‏های چهارشنبه، از راه و روش‏های بدور و نزدیک، به مسجد مقدس جمکران مشرف می‏شوند، مجموعه دسته می‏آیند، در مسجد ، به عبادت و نیایش می‏پردازند .

مشاهده‏ی این شور و هیجان مردم، در دل مادر سعید ، طوفانی ساخت می‏کند . او نیز همدم ده‏ها هزار زایر به عبادت و دعا و تضرع می‏پردازد و شفای فرزندش را از حضرت بقیة‏الله، ارواحنا فداه ، با اصرار و الحاح مسئلت می‏کند .

وقتی که به اتاق مسکونیش در زایر سرای مسجد می‏آید ، دو نفر از خادمان با اخلاص، به اطاق او می‏آیند و در آنجا عزاداری می‏کنند و برای شفای سعید ، به طور گروه جمعی، دست‏به دعا برمی‏دارا‌هستند .

سعید می‏گوید :

درست ، ساعت ‏سه‏ بعد از آخر شب بود که در فقید رؤیا دیدم نوری از پشت دیوار ساطع شد و به طرف من به طرز زمین خورد .

او، یک آدم بود، البته من، از او، تنها فروغ تعجب آور‏ای می‏دیدم که آهسته آهسته به من نزدیک می‏شد .

من، آغاز، مضطرب شدم، ولی سعی کردم که بر خودم مسلط شوم . زمانی که روشنایی به من رسید، به حوزه‌‏ی سینه و شکم من اصابت کرد و برگشت .

من، از خواب بیدار شدم و چیزی متوجه نشدم و باز هم خوابیدم . صبح که از خواب برخاستم، همت کردم که خودم را به عصایم نزدیک کنم و عصا را بردارم، ناگاه متوجه شدم که بدنم سبک شده و آن حالت درد شدید، به کلی، از من رفع گردیده است .

درباره مسجد ایا صوفیه ترکیه

مختصری از تاریخچه مسجد ایا صوفیه

مسجد ایا صوفیه تاریخچه دیدنی و قابل توجهی داراست که می‌اقتدار آن را به سه نصیب از روم تا بیزانس، از کلیسای ایا صوفیه تا مسجد ایا صوفیه و از موزه ایا صوفیه تا مسجد ایا صوفیه تقسیم کرد. در یک تقسیم بندی دیگر می‌اقتدار از ترتیب کلیسای اولیه، کلیسای دوم، کلیسای سوم، مسجد، موزه و مسجد دوم استفاده نمود. به‌دنبال درباره این قسمت‌ها تشریفات ترحیم مشهد بیشتر صحبت خوا‌هیم زد. با ما یاور باشید.

کلیسای اولیه

همانگونه که در بالا هم ذکر شد، در محل کنونی ایا صوفیه در ابتدا یک کلیسا قرار داشت که اکنون چیزی از آن باقی نمانده است. این کلیسا که به عنوان کلیسای والا شناخته می‌شد، مربوط به مجال کنستانسین دوم بود و در کنارش یک قصر شاهنشاهی و یک کلیسای کوچک به نام حاجی آیرین قرار داشت. گفته می شود در زمان مجال زمان ایجاد کرد کلیسای گرانقدر کلیسای حاجی آیرین محل عبادت مسیحیان بوده می باشد.

کلیسای دوم

در سال ۴۰۴ میلادی اسقف قسطنطنیه محکوم به تبعید شد. این تبعید به یک شورش انجامید که منفعت این شورش نابودی کامل کلیسای گرانقدر بود. بعداز این جریان تئودئوس دوم دستور ساخت کلیسای دوم را صادر کرد. این کلیسا در سال 415 میلادی بهره‌برداری شد.

در سال 532 میلادی بار دیگر شورش بزرگی در استانبول به وجود آمد که در جریان آن خساراتی به بناهای تاریخی از جمله ایا صوفیه وارد شد. برخی از سنگ‌های مرمر کلیسای دوم از این جراحت‌ها جان سالم به در بردند. مجسمه دوازده بره نماد دوازده حواری نیز مثلا چیزهایی میباشد که از کلیسای دوم به جای باقی مانده میباشد. چیزهایی که از کلیسای دوم میراث میباشد، فعلا در تراس مسجد قابل رویت هستند.

تاریخچه مسجد مقدس جمکران

یکی وظایف شیعه‌ها تجلیل و تکریم اماکن منسوب به وجود مقدس حضرت بقیة الله، ارواحنا فداه، می باشد .

آیة‏الله سید محمد تقی موسوی اصفهانی (متوفای 1348هجری) در کتاب گران سنگ« مکیال المکارم» به هنگام شمارش تکالیف تشریفات ترحیم مشهد مردم در عصر غیبت می‏نویسند :

شصت و هشتم – بزرگداشت اماکنی که به قدوم آن حضرت زینت‏یافته‏اند، مانند مسجد سهله، مسجد اعظم کوفه، سرداب مقدس، مسجد جمکران و غیر این‏ها از مواضعی که بعضا از صلحا آن حضرت را در آن جاها دیده‏اند یا در روایات آمده می باشد که آن جناب در آن جا توقف دارااست، مانند مسجد الحرام [1]

این رهگذر، بر منتظران ظهور و عاشقان مقدم آن امام فروغ، مایحتاج می باشد که این اماکن را بشناسند و روش‏ی تعظیم و تکریم آن‏ها را بیاموزند [2]

15ـ در این آخرها، در کتاب‏های مستقل و مستندی – مانند موارد ذیل – به تفصیل و بسط ماجرا احداث مسجد مقدس جمکران پرداخته گردیده‌است :

1ـ تاریخ بنای مسجد جمکران؛

2ـ تاریخ مسجد مقدس جمکران؛

3ـ تاریخچه‏ی بنای مسجد جمکران؛

4ـ اعتنا امام مجال به مسجد جمکران ؛

5ـ بار‏ی مسجد جمکران ؛

6ـ در ضریح در انتظار ؛

7ـ در حریم جمکران ؛

8ـ سیمای مسجد جمکران ؛

9ـ بهره حضور برای گمشدگان ؛

10ـ مباحثی چندین درباره‏ی مسجد جمکران ؛

11ـ مسجد مقدس جمکران ؛

12ـ مسجد جمکران المقدس ؛

13ـ مسجد مالک الزمان ؛

14ـ اعجاز‏ی مسجد جمکران ؛

برای استحصال دانسته ها تعالی‏خیس در خصوص اثرها خیال گردیده، به کتابنامه‏ی حضرت مهدی علیه السلام زیر عنا وین فوق، مراجعه کنید .

حیث مرحوم آیة‏الله حائری در باره‏ی مسجد جمکران

در واپسین فراز از قسمت مسجد مقدس جمکران، متذکر می‏شویم که در صورتی‌که بخواهیم حیث مراجع گذشته و معاصر را در زمینه‌ی مسجد مقدس جمکران خاطر آور شویم، به نوشتن کتاب مستقلی درین ارتباط ناگزیر خوا‌هیم بود . لذا این گزینه را به زمان دیگری موکول می‏کنیم . این قسمت را بابیان لحاظ مرحوم آیة‏الله حاج روحانی مرتضی حائری (متوفای 24 جمادی الثانیه 1406 هجری) که همگان با رده رفیع علمی و تقوایی وی، آشنا میباشند، حسن ختام می‏بخشیم .

در دو طرف محراب، کاشی‌های تعالی گردی جای دارد که سوره فاتحه قرآن روی آنان درج شده است. با کلیه این‌ها، سینان عملکرد کرده که محراب را هم تا حد قابلیت بی آلایش پیاده سازی نماید تا دیده‌نواز باشد.

نکته جالب‌اعتنا درباره این مسجد، اعتنا به پیاده سازی آکوستیک هست. با وجود این پیاده سازی، صدای اذان و پیش‌نماز به‌‌نه در مسجد طنین‌انداز می گردد و نیاز به هیچ بلندگویی برای پخش صدا وجود ندارد. این پیاده سازی خاص در آن فرصت، صدا را به تمام قسمت‌های مسجد والا سلیمانیه تشریفات ترحیم مشهد استانبول می‌رساند.

روزی که فرمان روا سلیمان امر ساخت مسجد سلیمانیه استانبول را اعطا کرد، بهتر می‌دانست که آرامگاه ابدی‌اش در این مکان خواهد بود. شاید به همین ادله سینان در پیاده سازی و ایجاد کرد مسجد سنگ تک تک نهاده است. وی می‌مراد حتی روح فرمانروا سلیمان هم در محلی که سزاوار اوست، فرمانروایی نماید.

در حیطه جنوبی مسجد، حرم پاد شاه سلیمان و همسرش خرم فرمان روا و معمار سینان دیده میشود. ولی که آرامگاه سینان از فرمانروا و همسرش جداست و در ضلع شمال غربی مسجد واقع‌ گردیده است. مقبره هشت‌ضلعی پادشاه و همسرش هم به طور غیر وابسته ساخته‌گردیده است.

این مقبره‌ها با استعمال از کاشی‌های ایزنیک که توده‌ای آن‌ها را با ارزش‌ترین سوغات استانبول میدانند، تزیین‌گردیده‌ می باشد. اینجا او‌لین جایی می باشد که از کاشی‌های ایزنیک به­‌رنگ سبز زمردی مصرف شده است. این رنگ ابعاد به یکی‌از رنگ‌های محبوب در‌این کاشی‌ها تبدیل شد و به‌تیتر یک خصوصیت مشترک آن‌ها در حیث گرفته می‌گردد.

آرامگاه اشخاص دیگری هم در این مسجد مشاهده می شود. دختر، مامان و خواهر سلطان سلیمان، سلطان احمد دوم و فرمانروا سلیمان دوم ازجمله افرادی‌اند که در مسجد فرمانروا سلیمان به خاک امانت گردیده‌اند.