مجله خبری تشریفات

بنابر مضمون روايتي ديگر، روزي امام تشریفات ترحیم مشهد راستگو(ع) به نزديکيهاي مسجد کوفه رسيدند و از مرکب خویش پياده شدند؛ وقتي انگیزه پياده شدنشان را سؤال کردند آن حضرت فرمودند:

حدّ مسجد الکوفه نقطه پایان السراجين خطّه آدم(ع) و أنا أکره أن أدخله راکباً...7 .

محدوده مسجد کوفه پایان سراجين (اسم محلي در نزديکي مسجد) است که اين حدّ را حضرت بشر(ع) براي مسجد معین نموده است و اینجانب نمي پسندم که سواره وارد اين محصور بشوم.

پیرو روايت آمده است که راوي مي پرسد: در شرایطی که محدوده مسجد کوفه آن هست که مي فرماييد پس چه چيز منجر تغيير آن گردیده‌است؟ حضرت در جواب مي فرمايند: نخستین امري که سبب تغيير آن شد توفان نوح بود بعدها هم اصحاب کسري و بعد از آن نعمان بن منذر و بعد از آن هم زياد بن ابي سفيان تغييراتي در آن ايجاد کردند.

بر اين محور معلوم مي خواهد شد که اين مسجد شريف از فرصت بشر ابوالبشر تحت عنوان محلي براي عبادت معبود والا و تعالي مطرح بوده میباشد؛ منتهي در زمان تاريخ دستخوش تغيير و تحولاتي گردیده و در زمانهاي گوناگون در تجديد بناها حدود محوطه مسجد تغيير پيدا نموده است. »شعبي« مي گويد: »مسجد کوفه شش جريب و شش قفيز می باشد«. ولي »زادانفروخ« گفته می باشد: »مساحت مسجد کوفه خیر جريب می‌باشد«.8 در بعضي از مآخذ وضعيت کنوني مسجد جامع کوفه چنين توصيف مي خواهد شد: اين مسجد تقريباً به صورت مربع هست منتهي اضلاع آن با هم تفاوت دارا هستند. اندازه هر يک از اضلاع آن به ترتيب عبارتند از: 110، 116، 109 و 116 متر؛ مساحت آن را حدود 12750 متر دانسته اند و طول ديوارهاي مسجد 22 متر ذکر شده است. در سمت جنوب غربي آن به مسافت 85 متر، منزل خرد و محقري وجود دارد و دارای اسم و رسم هست که آنجا منزل علي(ع) بوده می باشد که قبر ميثم تمار در نزديک آن منزل جای‌دارد. در بين اين منزل و مسجد، قصر دارالخلافه واقع گردیده‌است که از در ضلع جنوب غربي مسجد مي توان به دارالخلافه وارد شد.

بنابر مضمون روايتي ديگر، روزي امام تشریفات ترحیم مشهد راستگو(ع) به نزديکيهاي مسجد کوفه رسيدند و از مرکب خویش پياده شدند؛ وقتي انگیزه پياده شدنشان را سؤال کردند آن حضرت فرمودند:

حدّ مسجد الکوفه نقطه پایان السراجين خطّه آدم(ع) و أنا أکره أن أدخله راکباً...7 .

محدوده مسجد کوفه پایان سراجين (اسم محلي در نزديکي مسجد) است که اين حدّ را حضرت بشر(ع) براي مسجد معین نموده است و اینجانب نمي پسندم که سواره وارد اين محصور بشوم.

پیرو روايت آمده است که راوي مي پرسد: در شرایطی که محدوده مسجد کوفه آن هست که مي فرماييد پس چه چيز منجر تغيير آن گردیده‌است؟ حضرت در جواب مي فرمايند: نخستین امري که سبب تغيير آن شد توفان نوح بود بعدها هم اصحاب کسري و بعد از آن نعمان بن منذر و بعد از آن هم زياد بن ابي سفيان تغييراتي در آن ايجاد کردند.

بر اين محور معلوم مي خواهد شد که اين مسجد شريف از فرصت بشر ابوالبشر تحت عنوان محلي براي عبادت معبود والا و تعالي مطرح بوده میباشد؛ منتهي در زمان تاريخ دستخوش تغيير و تحولاتي گردیده و در زمانهاي گوناگون در تجديد بناها حدود محوطه مسجد تغيير پيدا نموده است. »شعبي« مي گويد: »مسجد کوفه شش جريب و شش قفيز می باشد«. ولي »زادانفروخ« گفته می باشد: »مساحت مسجد کوفه خیر جريب می‌باشد«.8 در بعضي از مآخذ وضعيت کنوني مسجد جامع کوفه چنين توصيف مي خواهد شد: اين مسجد تقريباً به صورت مربع هست منتهي اضلاع آن با هم تفاوت دارا هستند. اندازه هر يک از اضلاع آن به ترتيب عبارتند از: 110، 116، 109 و 116 متر؛ مساحت آن را حدود 12750 متر دانسته اند و طول ديوارهاي مسجد 22 متر ذکر شده است. در سمت جنوب غربي آن به مسافت 85 متر، منزل خرد و محقري وجود دارد و دارای اسم و رسم هست که آنجا منزل علي(ع) بوده می باشد که قبر ميثم تمار در نزديک آن منزل جای‌دارد. در بين اين منزل و مسجد، قصر دارالخلافه واقع گردیده‌است که از در ضلع جنوب غربي مسجد مي توان به دارالخلافه وارد شد.