مجله خبری تشریفات

کاخ نیاوران در گلشن بزرگي به مساحت حدود تشریفات ترحیم مشهد 11 هکتار در شمال شهر طهران جای دارد که از زيبايي و جذابيت طبيعي و تاريخي فراواني منتفع مي باشد. کاخ موزه نیاوران وابسته به زمان هاي قاجار و پهلوی مي باشد

تاریخچه تیم کاخ نیاوران
فتحعلي فرمانروا قاجار براي تفريحات تابستاني خویش فرمان مي دهد تا در ناحیه اي خوش آب و هوا سوا شهر طهران که وسعتي بسيار کمتر از امروز داشت باغي مصفا بسازند.

درکنار روستايي که «گُجایگاه وي» يا «گُجایگاه به» خوانده مي شد و در نياوران امروز قرار داشت به جاي نيزاري که در همسايگي روستا واقع بود گلشن را ساختند. گلشن ييلاقي فتحعليشاه که در جاي نيزار ايجاد شد را «ني آوران» ناميدند که بعدا به اسم «نياوران» معروف شد.

محمد سلطان نيز در همين گلشن بناي خرد و معمولی اي سازه کرد و درپی وی ناصرالدين فرمان روا « کاخ صاحبقرانيه» را در اين گلشن ایجاد کرد. آخرين بنايي که در زمان قاجار در گروه نیاوران ساخته شد معروف به کوشک احمدشاهي میباشد.

در طی حکومت پهلوي دوم، برخي از بناهاي خرد گلشن نیاوران تخریب شد و کاخ نياوران با سبکي امروزی جهت سکونت وي و خانواده اش ساخته شد و فعلا یکی زیباترین کاخ ها در کشور ایران میباشد.

درمورد انگیزه تشکیل داد کاخ خورشید نظر تشریفات ترحیم مشهد ها مختلفی وجود دارااست. بعضی آن را یک کاخ و بعضی دیگر آن را محلی برای محافظت از غنائم معدود پادشاه از هند می‌دانند. همینطور به انگیزه وجود سرداب، برخی آن را زندان میدانند. اما افرادی کلا پرسش دارا‌هستند که کاخ خورشید به فرمان کدام فرمانروا ساخته شد؟ با‌یقین تشکیل داد کاخ به امر کم پاد شاه افشار بوده میباشد.

ولی وجود تعدادی حرم با طرح شبیه و مسافت هنگامی نادر از آن،، فرضیه حرم بودن آن را تقویت میکند.

همینطور وجود سرداب و كتيبه عم يتسائلون … که معمولا در مقابر نوشته میشود دلایل دیگری بر حرم بودن سازه می‌باشند.

کاخ خورشید در نگاه نخستین به شدت زیر اثر جلوه های معماری هند میباشد. مصالح به عمل رفته در نما و حجاری های انجام یافته روی آن‌ها، ظواهر سازه را به اثرها معماری هند مشابه نموده است.

یکی خصوصیت های مخفی سازه، هندسه آن میباشد. این خصوصیت با قرار به چنگ آوردن در کنار خصوصیت های دیگر طرح آن را به یک کدام از مثال های ارزنده معماری کشور ایران تبدیل نموده است.

همینطور خاص بودن طریق هندسی به شغل رفته در تاثیر آن را از مثال های شبیه متمایز می نماید و هویتی اهل ایران به آن بخشیده میباشد. دانستن به خصوصیت هندسی تاثیر و کاربرد خلاقانه آن در کنار مختصات و مفاهیم دیگر میتواند امداد شایانی به احیای نام و نشان اصیل اهل ایران در اثرها معماری نماید.

مقبرة الشهدای شهرک شهید محلاتی ، محل دفن ۵ بدن تشریفات ترحیم مشهد از شهدای پشتیبانی مقدس میباشد که دسترسی آسوده و آب و هوای مطلوب بر جذابیت آن افزوده میباشد. این مقبرة الشهدا در سال ۱۳۷۸ احداث شد. مراسم سخنرانی و مداحی و خواندن زیارت لبریز سود عاشورا و نماز جماعت هر هفته شب های آدینه-یک ساعت و نیم پیش از اذان مغرب در مقبرة الشهدا برگزاری میگردد.در مقبرة الشهدای شهرک شهید محلاتی ، دکتر معالج اسکندری از شهدای جناح فرهنگی نیز دفن میباشند.
هم اینگونه در حرم الشهدا مراسم پایکوبی به دنیاآمدن کریم و مهربان اهل بیت امام حسن مجتبی (ع) احیای شبهای قدر و سفره های افطاری در سب های احیا اجرا مي شود.
از میدان امام علی (ع) که به سمت ذیل روان می‌شوید، پی از طی کردن شیبی تند، به پارکینگ دسته می رسید. جدول ها بازدارنده جلوتر رفتن ماشین می گردند. البته موتورسیکلت مجاورت خیس شدن را داراست. صحن بزرگی روبروی شما ظواهر میشود که بخشی از آن مسقف میباشد. سکویی نیم متری محل دفن این شهدا را با زمین متمایز نموده است.

نشانی : بزرگراه ارتش – شهرک شهید محلاتی – فاز ۳ – جنب میدان امام علی (ع) – مقبرت الشهدا

مداقه فهمیدن به هندسه صورت دهنده به گنبد آرامگاه تشریفات ترحیم مشهد روحانی خداترس گیلانی از جهاتی حائز اهمیت میباشد که در اینجا به دو آیتم از آن ها اشاره میگردد.

در آغاز آن که فهمیدن به هندسه مخفی در طرح گنبد بقاع روضه خوان خداترس تأیید مجددی میباشد بر این که در پیاده سازی معماری قدیم هندسه منزلت ممتازی داشته میباشد. خواسته این میباشد که معماران قدیم، آن نوع هندسه ای را که در طی وی شناخته گردیده بود، به سیرتکامل عالمانه ای در پیاده سازی معماری به فعالیت می گرفتند و به یاری به عبارتی هندسه قوی به کردار اثرها باارزش و به یاد ماندنی بودند.
دوم این که‌این فرمان به شعور خوب ما از شیوه شغل طراحان سنتی و همینطور درک درست خیس اثرها وی امداد می نماید. برای مثال، بعد از آن که درمی یابیم طراح گنبد روضه خوان مومن برای پیاده سازی این تاثیر تا چه حد بر ترسیمات هندسی ظریف و غامض متکی بوده میباشد، دیگر به‌این تاثیر همانند مجسمه ای که طراح آن فارغ از به کارگیری آگاهانه از هیچ نوع هندسه ای و تنها بر مبنای اخذ های درونی خویش آن را کردار نموده است، نگاه میگردد.

آرامگاه روضه خوان مومن گیلانی بنایی در روستای شیخانور در ۳ کیلومتری لاهیجان در استان گیلان میباشد که سازه بر برخی منابع آن را مدفن روحانی تاجالدین ابراهیم ملقب به روحانی بازهد گیلانی از عرفا و دراویش والا و از استادان روحانی صفیالدین اردبیلی دانسته اند.

حرم روضه خوان بازهد گیلانی دارنده یک گنبد هشت سوراخ فیروزهای بوده و بین مزارع برنج و دمنوش و بیشه تسلط شد‌ه‌است و از هدف های توریسم استان گیلان میباشد

گنبد هرمی آرامگاه روحانی بازهد گیلانی می‌تواند تحت عنوان الگویی مطلوب برای پیاده سازی گنبد در‌این حوزه‌ سرسبز و لبریز باران مطرح باشد چراکه طراح این تاثیر با گزینش کانال خطوط متقاطع ۴۵ سکو و ۶۳/۴۳ جايگاه تحت عنوان مبنای هندسی پیاده سازی، به برنامه ای دست یافته میباشد که با اقلیم و تمدن معماری مستقر ناحیه هماهنگی بالایی داردو بخشی از نام و نشان معماری مستقر این حوزه‌ را صورت می‌دهد.

این سازه وابسته به صده نهم قمری و دارنده شماره تصویب ملی ۸۲۴ از سازمان به جا مانده فرهنگی و توریسم مرز و بوم میباشد.

امامزاده حسن (ع) در فسا از فرزندان امام موسی تشریفات ترحیم مشهد بن جعفر متوفی به سال ۱۰۳۰ ه.ق می‌باشند ؛از نوادگان عقیل، اخوی حضرت علی (ع) که به قولی حکم دهنده فسا، در عهدوپیمان حجاج بوده و به‌این نظر عموم آن ها را شاهزاده، نامیده‌اند.حرم امامزاده حسن (علیه السلام) در راس شهر فسا و در فلکه امامزاده حسن یا این که فلکه فیروزامرد شهر فسا جای‌دارد. بنای ساختمان این بقاع جدیدساز میباشد و زیربنای ساختمان آن ۴۰۰ مترمربع میباشد. بارگاه فلزی سپید و طلایی در میانه بقاع قراردارد که چهار پاد شاه نشین چیلپاوار در چهار جهت آن قراردارد. روی درب طلایی بارگاه اینگونه آمده میباشد: بارگاه مطهر امامزاده حسن (علیه السلام) از نوادگان امام موسی بن جعفر(علیه السلام).
در مجاورت سمت راست ورودی ایوان این امامزاده قبر ۳۰۰ شهید نبرد تحمیلی وجود داراست.

نشانی :استان عجم– شهرستان فسا– قسمت مرکزی– شهر فسا، فلکه امامزاده حسن یا این که فلکه فیروزامرد

امامزاده حسن الافطس فراهان
امامزاده حسن الافطس از سایر جاذبه های تاریخی و توریسم شهرستان فراهان که عمر آن به قرن ۹ و ۱۰ و عصر اسلامی برمی شود و در حریم روستای اسفین این شهرستان قرار گرفته میباشد. مقبره امامزاده حسن الافطس در هفت کیلومتری شمال غرب فرمهین میباشد و به شاهزاده حسن افطس آوازه دارااست و در طی صفویه سازه شد‌ه‌است. بنای امامزاده حسن الافطس مشتمل بر حیاط ورودی، کف شکن، بقعه و نمازخانه و گنبد میباشد که در محوطه وسیعی واقع شد‌ه‌است. امامزاده حسن الافطس؛ فرزند امام سجاد (ع) میباشد و تاریخ شهید شدن او به سال ۱۴۶ هجری قمری می‌رسد.
مقبره امامزاده حسن الافطس دارنده گنبدی دوپوش بوده که نمای قالب بیرونی از کاشیهای نره رنگی و خطوط نوشته ای تشکیل یافته و تحت سقف گنبدخانه دارنده مقرنس کاری و تزئینات نگارگری است سقف تراس ورودی به ذیل گنبدخانه نیز دارنده مقرنس کاری بوده که تزئینات کاشی با رنگهای گوناگون آنرا تزئین داده میباشد .

حیاط فضایی سرپوشیده میباشد که از یک یا این که تشریفات ترحیم مشهد دو یا این که سه سو به خارج روش داراست و گشوده میباشد. خاستگاه تراس از کشور های اواسط دریاچه آرال و خزر دانسته گردیده‌است . از حیاط اتاق دار در کاخ های هخامنشی، اشکانی و ساسانی بسیار منفعت گرفته گردیده است. یکی‌از دیرین ترین مساجد تراس دار مسجد جامع تبریز میباشد.

الگوی چهارستونی که در بی آلایش ترین وضعیت دربرگیرنده یک پلان مربع با چهارستون در فضای میانی آن میباشد، در مقایسه با الگوهای تاریخی موجـود و الگوهای محتمل دیگر، تجهیزات و قابلیت و امکان های ویژه ای را برای پیاده سازی شبستان مساجد در مقیاس های مختلف ارائه میدهد

مسجد با شبستان تراس دار و گنبدخانه پشت حیاط
این سر مشق را می اقتدار موازی الگوی مساجد اهل ایران در حیث گرفت.

مفاهیم و کیفیات جان دار در طرح شبستان مسجد
به عنوان مثال مفاهیم جانور در طرح شبستان مسجد مشتمل بر موردها پایین میباشد:

رعایت سلسله مراتب در پلان
رعایت سلسله مراتب در طول
تنوع
تداوم و وحدت در مخلوط فضاها
حضور با مفهوم نوروفروغ در گروه
ادغام مطلوب فضای شبستان با صحن اساسی و فضای گشوده و همینطور خوانایی پایه و جهت قبله
غنای هندسه مخصوصا ارتباط ردیف ها بـا چهار فضای مختلف در نزدیکی هر ردیف
وحدت و تمایـت یکایک فضاهـا در کنار وحـدت و تمامیت مجموع دور و بر
خوانایی در ذکر نمادین بیرونی
دسترسی شل به فضاهای جانبی، خونایی و مانوس بودن هیبت و اطراف برای به کار گیری کنندگان

امامزاده چکان مراغه در واقع حرم امامزداه سید تشریفات ترحیم مشهد ابراهیم علیه السلام میباشد که در۶کیلومتری شرق مراغه در حوالی روستای چکان واقع گردیده‌است. این بقاع ازدیربازمورد دقت واحترام خاص همسایه شهرستان مراغه بوده و یکی‌از امامزاده های دارای اسم و رسم ومشهور آذربایجان شرقی است.این حرم شریف آرامگاه سید جلیل القدر حضرت امامزاده ابراهیم ابن حسن ابن قاسم ابن عبداله ابن حضرت امام موسی بن جعفر علیه السلام میباشد.

بیان ها حکایت ازاین داراست که نامبرده نوه سوم امام موسی بن جعفر علیه السلام میباشند. که در موقع مهاجرت از سوی مدینه به مشهد مقدس به دست معارضان و معاندان امامت و ولایت به شهید شدن می رسند. ودر این جای دفن میشوند. تاریخ کشف قبر امامزاده سید ابراهیم (ع) به حدود یکصد و هفتاد سال پیش بر می شود.این محل معنوی از دیرباز به «اولیاء چکان» میباشد و قدمای محل نیز وی را با این تیتر می شناختند. با سپری شد مجال و ظهور کرامات متفاوت از این ضریح معنوی، مرقد منور امامزاده سید ابراهیم (علیه السلام) نزدیک به سال ۱۲۱۰ ش بوسیله ی روضه خوان روستای چکان مرحوم روحانی یعقوب چکانی، جد آیت الله روضه خوان محمد حسین چکانی شناسایی شد.

معماری سازه
آرامگاه متشکل از صحن، گنبدخانه، مسجد حضرت فاطمه ی زهرا (درود الله علیها)، مسجد امام حسین (علیه السلام)، زائرسرای ضلع شمالی، زائر سرای ضلع شرقی، انبار و خدمت های بهداشتی میباشد.گنبدخانه به بعد ها ۱۵×۱۵ متر میباشد و توسط ی دو در، در نمای غربی با صحن مرتبط می‌گردد. بارگاه در تحت گنبد جای دارد و بعدها آن ۳×۴ متر میباشد و با استعمال از برنز و استیل درست شده و بخش های بالای آن مزین به آیة الکرسی و تاریخ ایجاد کرد بارگاه میباشد. گلدان های طلایی رنگ با گلهای رنگارنگ در چهار کناره بارگاه قرار داده گردیده و بدور تا بدور بارگاه با سرترنج های ایستاده، با نگین های میناکاری گردیده که مزین به اسماء الهی میباشند، دیده میشود.

مسجد جامع سمنان دارنده چهار در تبارک ورودی از تشریفات ترحیم مشهد شمال، جنوب، شرق و شمال غربی میباشد.

در شمال غربی به دالان درازی گشوده میگردد که در انتهای آن توکل پهنه میباشد.
درهای شمال، جنوب و شرق مسجد جامع سمنان دارنده هشتی دالان و دهلیز میباشند.
بالای درهای شمالی و شرقی تزئینات مقرنس کاری گچی قشنگ با دو گوشواره دو طبقه در طرفین با پشت بغلهای کاشی کاری گردیده وجود داراست.
در هشتی های شمالی، جنوبی و شرقی تاق های آجری گنبد دار با تاق نماهای متفاوت با لچکی کاشی کاری گردیده مشاهده میشوند.
حیاط غربی مسجد جامع سمنان به طول ۱۹/۰۵ متر، کامل خیس و زیباتر از ایوانهای دیگر ایجاد شده است و کاشی کاری و کتیبه های زیبایی داراست.
در پشت تراس غربی ، مقصوره خوشگل به طول ۲۱ متر جای دارد.
در بالای این مقصوره گلدسته ای وجود دارااست که دربرگیرنده گنبد کوچکی با پوشش کاشی فیروزه ای و ساق هشت ضلعی بلند میباشد.
در طرفین حیاط غربی مسجد جامع سمنان ، دو شبستان مشمول چهل طاق و سی ردیف مدور و کلفت در میانه و پنج نیم ردیف در هر سمت که مجموعاً چهل ردیف می‌شود، قراردارد.
حیاط شرقی مسجد جامع سمنان به طول ۱۸/۰۵ متر دارنده شکوه نادر نظیری میباشد.
بر بالای حیاط شرقی، گلدستهای خوشگل به طور طرح شش ضلعی، با پوشش هرمی صورت و نرده مشبک و چوبین جالبی عرض اندام می نماید.
در طرفین ایوانها و چهار گوش صحن، چهار مهتابی تعالی با اتاق ها و حجره هایی چندین و در ذیل آن‌ها شبستان هایی با پنجره های مشبک آجری لعاب دار ایجاد شده است.
در هشتی های شمالی، جنوبی و شرقی تاق های آجری گنبد دار با تاق نماهای مختلف با لچکی کاشی کاری گردیده مشاهده میگردند.
صحن مسجد جامع سمنان به شكل مستطیل به ارتفاع ۲۷متر و پهنا ۲۵ متر است.
شبستان شمالی مسجد جامع سمنان مشمول ۱۶ستون مدور و ضخیم میباشد كه بر روی آن طاقهای ضربی شبستان پایدار گردیده‌است.
شبستان شرقی كه به وسیلة در ورودی جنوب شرقی از شبستان جنوبی توسط در شمالی از شبستان شمالی غیر وابسته میگردد این شبستان به وسیلة هشتی كوچك باطاق گنبدی كم خیز مزین به تزئینات معقلی بسیار قشنگ به بازار حضرتراه می‌یابد.
در گوشة شمال شرقی این شبستان منار سلجوقی به طول ۲۰/۳۱ متر واقع میباشد.

زیارتگاه امامزاده سیده ملک خاتون در طهران تشریفات ترحیم مشهد خیابان خاوران ،خیابان شهید برادران سجادی ،هشت متری ملایری واقع گردیده است .در سال ۱۳۷۸ ش عمل های عمرانی و نما کاری و اجرای طرح های بسط و محوطه سازی و تولید فضای سبز ،به شیوه زیبایی در زیارتگاه امامزاده سیده ملک خاتون انجام یافته میباشد. آرامگاه سیده ملک خاتون که به زیارتگاه امامزاده سیده ملک خاتون دارای اسم و رسم میباشد و هرساله آیتم بازدید هزاران نفر قرار می گیرد.بنای اساسی بقاع ،تاریخی و از اثر ها فرصت فتحعلی پاد شاه قاجار میباشد که طبق کتیبه سنگ مرمرو کاشی های مرقد بوسیله نواب علیه سلطنت خانم ملقب به با شخصیت السلطنه بنت بدیع الملک میرزای عماد الدوله در سال ۱۳۰۹ ه ق تعمیر شد‌ه‌است .

بنای فعلی حرم دربرگیرنده حیاط آجری و رواق تازه راز تاسری دور و اطراف میباشد .و ورودی آن از سمت شمال و نمای آن فاقد کاشیکاری میباشد .در سال ۱۳۸۱ ش ،به جهت فرسودگی بارگاه چوبی مشبک قسم قاجار ،بارگاه تازه مطلا و بدیعی بوسیله مدرس روزگاریان در اصفهان تشکیل شده و دراین مکان نصب گردیده‌است .طرح نوسازی راز در سابق محوطه نیز با هماهنگی ارثیه فرهنگی در چنگ مبادرت میباشد .طبق متن زیارتنامه جانور ،صاحب و مالک حرم از نوادگان امام موسی کاظم (ع) میباشد.
سیده ملک خاتون یا این که شیرین دختِ اسپهبدْ رستمِ طبری دارای شهرت به ام‌الملوک ملکه و از فرمانروایان آل بویه بود. وی اولی زن حکومت‌گر شیعی مذهب در تاریخ جمهوری اسلامی ایران و از خویشاوندان باوندیان طبرستان بود. او همسر فخرالدوله دیلمی و همینطور مامان دو بدن از شاهان آل بویه به اسم‌های شمس‌الدوله دیلمی و مجدالدوله دیلمی بود. بعداز مرگ همسرش در شعبان ۳۸۷ قمری، دو پسر وی به پادشاهی ری و همدان رسیدند و به منجر اینکه هنوز در سنین خردسالی به راز میبرند، ادارهٔ کارها و نیابت سلطنت به ملکهٔ فخرالدوله واگذار شد. وی از شعبان ۳۸۵ تا مرگ اش در ۴۰۷ هجری قمری به طور رسمی حکومت را بدون نقص در اختیار داشت و به‌شکل دو ژور بر بوییان حکومت میکرد. جنبه‌های مثبت شخصیت سیده خاتون در بعد ها فرهنگی، مذهبی، سیاسی و مدیریتی آیتم دقت مورخین قرار گرفته‌میباشد. عنصر المعالی دربارهٔ سیده خاتون می‌نویسد: «زنی ملک‌زاده و عفیفه و مومن بود.»
حرم سابق الذکر دارنده محوطه ای پارک مانند یاروهمدم با وسایل بازی خردسالان و دیگر تجهیزات موردنیاز زائران میباشد و مراسم دعا و مدیحه خوانی در حین هفته در آن اجرا مي شود.

بنابر مضمون روايتي ديگر، روزي امام تشریفات ترحیم مشهد راستگو(ع) به نزديکيهاي مسجد کوفه رسيدند و از مرکب خویش پياده شدند؛ وقتي انگیزه پياده شدنشان را سؤال کردند آن حضرت فرمودند:

حدّ مسجد الکوفه نقطه پایان السراجين خطّه آدم(ع) و أنا أکره أن أدخله راکباً...7 .

محدوده مسجد کوفه پایان سراجين (اسم محلي در نزديکي مسجد) است که اين حدّ را حضرت بشر(ع) براي مسجد معین نموده است و اینجانب نمي پسندم که سواره وارد اين محصور بشوم.

پیرو روايت آمده است که راوي مي پرسد: در شرایطی که محدوده مسجد کوفه آن هست که مي فرماييد پس چه چيز منجر تغيير آن گردیده‌است؟ حضرت در جواب مي فرمايند: نخستین امري که سبب تغيير آن شد توفان نوح بود بعدها هم اصحاب کسري و بعد از آن نعمان بن منذر و بعد از آن هم زياد بن ابي سفيان تغييراتي در آن ايجاد کردند.

بر اين محور معلوم مي خواهد شد که اين مسجد شريف از فرصت بشر ابوالبشر تحت عنوان محلي براي عبادت معبود والا و تعالي مطرح بوده میباشد؛ منتهي در زمان تاريخ دستخوش تغيير و تحولاتي گردیده و در زمانهاي گوناگون در تجديد بناها حدود محوطه مسجد تغيير پيدا نموده است. »شعبي« مي گويد: »مسجد کوفه شش جريب و شش قفيز می باشد«. ولي »زادانفروخ« گفته می باشد: »مساحت مسجد کوفه خیر جريب می‌باشد«.8 در بعضي از مآخذ وضعيت کنوني مسجد جامع کوفه چنين توصيف مي خواهد شد: اين مسجد تقريباً به صورت مربع هست منتهي اضلاع آن با هم تفاوت دارا هستند. اندازه هر يک از اضلاع آن به ترتيب عبارتند از: 110، 116، 109 و 116 متر؛ مساحت آن را حدود 12750 متر دانسته اند و طول ديوارهاي مسجد 22 متر ذکر شده است. در سمت جنوب غربي آن به مسافت 85 متر، منزل خرد و محقري وجود دارد و دارای اسم و رسم هست که آنجا منزل علي(ع) بوده می باشد که قبر ميثم تمار در نزديک آن منزل جای‌دارد. در بين اين منزل و مسجد، قصر دارالخلافه واقع گردیده‌است که از در ضلع جنوب غربي مسجد مي توان به دارالخلافه وارد شد.